Aukeratutako atala ◊ Bienvenido Mascaray ◊

• Asteartea, Otsaila 12th, 2019

Léxico ibérico izeneko atalean, Bienvenidok iberierazko 1.450 hitz aztertu ditu eta hiru laurdenetik gora euskerarekin lotuta daudela ikusten da. Bere ustean euskera bizirik dagoen iberieraren aldaeretako bat da.

Bitxia da, iberieraz ez dago Hrik, lehen bizkaieraz eta gipuzkeraz ere ez zegon moduan. Adibide batzuk:

aamen: hementxe
aatea: ahatea
abana: indarra, bultzada
abea: euskarria
abeltegi: artalde, abere taldea
baba: indaba
baez: bai eta ez-en batuketa
bai: bai
etab.

Zati batzuk:

Bienvenido Mascaray: Léxico ibérico (1)

Bienvenido Mascaray: Léxico ibérico (2)

Hiztegi osoa (1.450 hitz)

Bienvenido Mascaray – LĂ©xico ibĂ©rico

VN:F [1.8.8_1072]
Rating: 0.0/10 (0 votes cast)
• Ostirala, Urtarrila 06th, 2023

Abenduaren 17an Barrikan Euskeraren Xarmaren 5 edizioa egin genuen gai bakarrarekin: Irulegiko Eskua ikertzea.  Bertan jasotako proposamenekin egin zen liburuxka banatu eta bertan horietako batzuk aztertzeko aukera egon zen, besteak beste Juan Inazio Hartsuagarena (bideo bidez), Paulo Arrietarena, eta beste gutxi batzuk.

Paulok, bere aurkezpenean ezezaguna den Irulegiko bigarren idazkunari buruz ere luze hitz egin zigun.

Handik hona proposamenak jasotzen jarraitu dugu eta “Irulegiko Eskuaren” liburuxka honetan Euskeraren Jatorriak Euskal Herriari gai honi buruz ikertzeko tresna eskaintzen dio. Bertan, idazkun honen proposamenak jaso eta eztabaida sustatu nahi dugu.

Jendeari eskertuko genioke proposamen gehiago egonez gero bidaltzea eta dauden proposamenak ahalik eta ondoen arrazoitzea.

Martxoan beste bilkura bat egingo da ordurako jasotakoarekin eta helburua hauxe izango da: gaur egun ditugun ezagutzekin egokienak izan daitezkeenak nabarmenentze hastea.

Hemen laburpen taula dago, orain arte jaso diren proposamenekin eta baita “Irulegiko Eskua” liburuxka. Bertan proposamenen azalpenak daude, Irulegiko ezezaguna den idazkunaren informazioa, testuinguruari buruzko artikulu bat, Iruña-Veleian iberiar grafiari buruz txosten baten aipamena eta, azkenik, iberiera ikertzeko dauden tresnak.

Irulegiko Eskua-2-bertsioa-22-12-31

Egileak Irakurketak
Zorhioneku dene kebe. Ekirateren otsirtan ez eakari, eraugon
Juan Inazio Hartsuaga OROTARIKOAN AGERI DIREN HITZEZZorhi oneko dene keben. Ekirateren orritsetan ez akartu, eragon.

ERDIALDEKO EUSKARA ESTANDARREAN

Ongi heldua dena ere hemen. Ekirateren adiskidetasun banketeetan, ez haserretu, ondo pasa Hartsuaga: azalpenaren bideoa

Josu Naberan Leku zorionez betea / beha ezazu zein atergune bikaina / etsegune bikain bezain erosoa / egonleku ezin egokiagoa
Paulo Arrieta Zorioneko zu / Denek bere argia aterpe honetan / Etxe izan dezagun
Bienvenido Mascaray Egun on! Egun hau egia lortzeko aukera bat izan dadila. Inguruko gaiztakeriak baretu daitezela. Har dezala gari lohia. Ohe ona jartzeaDia de Buena suerte / Que sea este dĂ­a oportunidad hacia la verdad / Que se aplaque la ira del entorno / Que se coja el trigo lozano / DisposiciĂłn de buena cama
Luis Azkona Sorioneku : tenekerekirateren : otirtazeseakari : eraukon
Zorioneko teink egirateren otintak esankari eraukin
Dichoso será, que él va a detener los odios, el que dice, en rendición
“Dichoso será el que afirma que va a detener los odios, en rendición
Bizkaiko hizkuntzalariak Zorion ekun (ukan) / Denak hemen haiekin dira aterpe (n) / Hots irri eta ma ez ahakarri / Edrauk on. Zorioneko. Denek hemen gira aterean…tan: Etxea garbi ukan
Fernando Azedo Zorioneko / heda han(di) ez hemen egin aurre aterrian / ohe eder dan
etxera ekarri erraguk on Afortunado / gran desplazado aquí no hagas adelante<>avance / que a cubierto es hermoso el yacer / dínos (bien <> lo bueno) que traes a casa.
Iñigo Larragoiti “Espiritu de la felicidad del yo interior / sacado en la puerta el bronce hace el ciclo central de la fuente / haciendo que el dicho se repita en el hechizo magico / a bien repetidamente dentro sea mostrado”
Ibon Telleria Zorioneko / denek epe egin ater-lekuan (atarian) / otoi irten bat e(t)seak /arre-erra eduki dezan
Antoni Jaquemot Permiso de uno que la reunión se realice fuera con agrado entrañas visibles siendo tu mismo
Miguel Thomson Feliz (solsticio de) invierno a todos. Cuando el sol está bajo, cuando afuera hace frío, ahora, a casa trae un cerdito.”“Feliz año nuevo (o solsticio de invierno) a todos. Ahora que el sol está bajo y hace frío afuera, trae buena suerte a casa.”
Guillermo Gomez Nosotros los berones representados por nuestro jefe Tenekerekirateres hacemos amistad con la ciudad de Onirta Sekiea y lo promulgamos
Iñaki Aldekoa Larrañaga Sorion egun(a) / teneke be(go?) ekirateren /  oñirtan eseakari / eraukon

Zorion eguna / eukola(/izan dezan) eki atearen / oinetan eskigailu (hau) / daukonak

Josu Lavin Zorioneko denek hemen giraten onetan etsea ekarri eraukon

Zorionekoak etxe honetara ekarriak izan garen denok.

Raul B Zorionekoak etxean zintzilikarioari otzan begiratzen dioten guztiak.
Igor Leibar Zorionak / Denak pasatzen dira ate azpitik/Zutik pausaleku/Eder erretiroa
Lander Ibarguren Zorionekoak eta ni hemen, eguzkia atearen aurrean, ez ekarri gaitzik
.

VN:F [1.8.8_1072]
Rating: 0.0/10 (0 votes cast)
• Igandea, Urtarrila 20th, 2019

Aragoiko ikerle honen webgunean iberierazko hiztegia ikusi daiteke. Bere ustez hitz asko euskeraren bidez uler daitezke. Léxico ibérico

Gaztelerazko aldean batzuk jarri ditugu:

aamen: he aquí. Tiene variante aemen.Ejs.: badar(e)-nen(e)-aam(e)n, “he aquí sobre todo el bálsamo”, Estela de Valle de Ourique (Portugal); aem(e)n ti oko(z), “he aquí el hocico de un cerdo”, Tésera de “Slania”.

aate: patos, gansos. Ej.: gune tei aate, “en el sitio de refugio de los patos”, Guija del Alcázar de Alcalá del Río.

aba: desgracia súbita. Miel, panal de miel. Boca. Ejs.: bala-begoi-aba, “ráfaga profunda de desgracia súbita”, Cartela de mármol de Alcalá de Chivert; aba arge bors te, “miel clara para el mucho té”, Plomo de Ullastret 1.967; anisa aren aba, “cierta cantidad de anís, miel”, Vaso de El Alcornocal (Córdoba); Isabana < iz aba na, “el que tiene agua de boca”; Izaba > iz aba, “el agua de boca”.

aban: fuerza, ímpetu. Ej.: aban-l(a)n, “fuerza en el trabajo”, Pech Mahó.

VN:F [1.8.8_1072]
Rating: 0.0/10 (0 votes cast)
• Igandea, Martxoa 25th, 2012

Iturria: Mascarayren webgunea (testu osoa)

Ehiza beti izan da iberiarren pasioa, bizirauteko egiten zena. Ehiza txikia ere oso zabalduta zegoen eta hemen aipatuko den esaldia horrekin lotuta dago.

“Tesera” izeneko egitura batean idatzita dago eta Avilako Cardeñosan (Castro de las Cogotas) aurkitu zen. Antza grafiko hau faltsutzat hartu omen zuen Gomez Morenok eta Tovarrek baina bertan idatzita dagoen testu iberiarrak atorrizkoa dela dio argi eta garbi.

a) Transkripzioa

E-R-BI(PI)-E-R-N-I-BI(PI)-A-GA(KA)

GO(KO)-R-A-Z-A-DI(TI)

b) Sekuentziak

ERBIERNIPIAKA

KORAZATI

c) Irakurketa

Erbi erni piaka

koraza-ti.

d) Azterketa morfologikoa

Erbi: n.: liebre.

erni: adj.: erne-ren aldagaia: adi, begirale

piaka: v. piaka (ikus piakaitz DRALV hiztegian): mesfidatu

koraza: n.: zurrunga

-ti: sufijo variante de –di, que al igual que éste expresa la idea de abundancia o conjunto.

e) Azterketa fonetikoa

1. Lehenengo sekuentziak lotura gutziak (3 forma, bi lotura) lehenengo bi hitzen amaieran elipsirik gabe amaitzen dira, testua ulergarriagoa izateko.

2. -di eta -fi atzizkietan, hizkuntza iberiarren herskari ahostun eta ahoskabeen arteko bereizketa ez dagoela ikusten da.

f) Itzulpen literala

Erbi azkarra (adi egoten dena) zurrungez mesfidatia da

VN:F [1.8.8_1072]
Rating: 0.0/10 (0 votes cast)
• Ostirala, Urtarrila 27th, 2012

Oskako (Huescako) Ribagorzan jaio zen eta Iruñean bizi den Bienveido Mascarayk webgune bat zabaldu du bere lanak apurka-apurka argitaratzen joateko. Une honetan eduki gutxi dago baina gero eta gehiago izango du, berak jakinarazitakoaren arabera.

Webguneak honako atalak ditu: Iberiar hizkuntza, Toponimia,  Epigrafia, Onomastika, Iberiar zibilizazioa, Etimologia eta Nobedadeak.

Euskararen Jatorriaren Biltzarrean 2 aldiz hartu du parte Arteagan eta Garesen.

Bienvenido Mascaray-ren webgunea

Interpretación de la Lengua Ibérica (bere teoriaren laburpena)

Andion (Andelos) (toponimoari buruzko interpretazioa)

Argitaratu dituen liburuak:

- Informe Sobre la regulaciĂłn del rĂ­o Esera, 1980, Ayuntamientos de Campo y Foradada (Huesca)

- Benas, trallo y fuellas, 1984, poemas en dialecto ribagorzano, Consello de la Fabla Aragonesa.

- El ribagorzano dende Campo,1994, gramática.

- El misterio de la Ribagorza, orígenes, historia y cultura a través de la Toponimia, 2000.

- De Ribagorza a Tartesos, topĂłnimos, toponimia y lengua iberovasca, 2002.

- Baliaride, toponimia, lengua y cultura ibéricas en Les files, 2005, El Tail Editorial.

- Diccionario del habĂ­a de Campo (Huesca), con frases hechas y etimologĂ­as (laster argitaratzeke)

- Nosotros, los iberos. Interpretación de la lengua ibérica (argitaratzeke)

VN:F [1.8.8_1072]
Rating: 0.0/10 (0 votes cast)